Από τις πιο συχνές αλλά και πιο παραγνωρισμένες γυναικολογικές παθήσεις, η ενδομητρίωση επηρεάζει καθημερινά τη ζωή εκατομμυρίων γυναικών. Παρότι πρόκειται για καλοήθη πάθηση, ο χρόνιος πόνος και η πιθανή υπογονιμότητα που προκαλεί την καθιστούν μια ιδιαίτερα επιβαρυντική νόσο. Το πιο ανησυχητικό στοιχείο; Ο μέσος χρόνος για σωστή διάγνωση ξεπερνά τα 7 έως 10 χρόνια. Οι γυναίκες συχνά υποφέρουν σιωπηλά, μέχρι να βρουν εξειδικευμένη βοήθεια και λύσεις.
Τι είναι η ενδομητρίωση και πώς εμφανίζεται
Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση, κατά την οποία ιστός παρόμοιος με αυτόν που επενδύει τη μήτρα (ενδομήτριο) αναπτύσσεται σε περιοχές εκτός αυτής – όπως στις ωοθήκες, τις σάλπιγγες, το έντερο ή την ουροδόχο κύστη. Κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, αυτός ο εκτοπισμένος ιστός συμπεριφέρεται όπως το φυσιολογικό ενδομήτριο: αιμορραγεί, προκαλώντας όμως έντονο πόνο, φλεγμονή και συχνά συμφύσεις ή κύστεις.
Η πάθηση αφορά περίπου 1 στις 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
Κύρια συμπτώματα που προκαλεί η ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση παρουσιάζει ποικιλία συμπτωμάτων, τα οποία διαφέρουν ανάλογα με την έκταση και τη θέση των ενδομητρικών εστιών:
Έντονος πόνος στην περίοδο (δυσμηνόρροια)
Χρόνιο πυελικό άλγος, ανεξάρτητα από την έμμηνο ρύση
Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία)
Επώδυνη ούρηση ή αφόδευση, κυρίως κατά την περίοδο
Ακανόνιστες αιμορραγίες
Δυσκολία στη σύλληψη – η ενδομητρίωση σχετίζεται με ποσοστό 30%-50% των περιπτώσεων υπογονιμότητας
Πεπτικά προβλήματα (διάρροια, φούσκωμα, δυσκοιλιότητα)
Κόπωση που δεν εξηγείται
Σημαντικό είναι ότι η ένταση των συμπτωμάτων δεν αντιστοιχεί πάντα στη σοβαρότητα της νόσου – μια ήπια μορφή μπορεί να προκαλεί αφόρητο πόνο.
Γιατί είναι τόσο δύσκολη η διάγνωση της ενδομητρίωσης
Η διάγνωση της ενδομητρίωσης καθυστερεί σημαντικά, κυρίως γιατί:
Ο πόνος κατά την περίοδο θεωρείται συχνά «φυσιολογικός»
Τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά άλλων παθήσεων (π.χ. σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου)
Η πάθηση απαιτεί εξειδικευμένο γιατρό για να αναγνωριστεί
Η διάγνωση στηρίζεται σε τρία βασικά στάδια:
Λεπτομερές ιστορικό και κλινική αξιολόγηση
Απεικονιστικές εξετάσεις (υπέρηχος, μαγνητική)
Λαπαροσκόπηση, η οποία προσφέρει και διάγνωση και θεραπεία
Η σχέση της ενδομητρίωσης με την υπογονιμότητα
Η ενδομητρίωση αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες ανεξήγητης υπογονιμότητας. Οι εστίες της νόσου μπορεί να προκαλέσουν:
Απόφραξη σαλπίγγων
Αλλαγές στο περιβάλλον της πυέλου
Φλεγμονώδεις διεργασίες που εμποδίζουν την εμφύτευση του ωαρίου
Η λαπαροσκοπική αφαίρεση των εστιών ενδομητρίωσης μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες σύλληψης, ενώ σε προχωρημένες περιπτώσεις εφαρμόζεται υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Θεραπευτικές επιλογές: Από τη φαρμακευτική αγωγή στη χειρουργική
Η επιλογή θεραπείας καθορίζεται από την ηλικία, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την επιθυμία για τεκνοποίηση. Οι βασικές θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:
Φαρμακευτική αγωγή: Αντισυλληπτικά, αγωνιστές GnRH και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη για την ανακούφιση πόνου
Λαπαροσκοπική χειρουργική: Αφαίρεση εστιών και συμφύσεων με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο
Υστερεκτομή: Σε πολύ σοβαρές και ανθεκτικές περιπτώσεις
Κύριος στόχος όλων των θεραπειών είναι η μείωση των συμπτωμάτων και η διατήρηση της γονιμότητας όπου είναι επιθυμητό.
Λαπαροσκόπηση: Ο πιο αξιόπιστος τρόπος διάγνωσης και θεραπείας
Η λαπαροσκόπηση είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος για την αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης. Με μικρές τομές στην κοιλιακή χώρα, ο γυναικολόγος μπορεί να εντοπίσει και να αφαιρέσει τις εστίες της νόσου.
Πλεονεκτήματα:
Μικρός χρόνος ανάρρωσης
Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος
Ελάχιστες ουλές
Μικρότερη νοσηλεία
Συνιστάται ιδίως όταν η διάγνωση παραμένει αβέβαιη ή όταν η φαρμακευτική θεραπεία δεν αποδίδει.
Φροντίδα και ζωή μετά τη θεραπεία
Η ενδομητρίωση δεν εξαφανίζεται πάντα οριστικά, γι’ αυτό και απαιτεί μακροχρόνια παρακολούθηση και φροντίδα. Μετά τη θεραπεία, οι γυναίκες καλούνται να υιοθετήσουν έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής:
Άσκηση και ήπια σωματική δραστηριότητα
Διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και αντιφλεγμονώδη συστατικά
Μείωση του στρες μέσω τεχνικών χαλάρωσης
Συχνή επαφή με τον γυναικολόγο, ειδικά σε περιπτώσεις υποτροπής
Η κατάλληλη υποστήριξη από γιατρούς και ειδικούς ψυχικής υγείας βοηθά σημαντικά στην πορεία της νόσου.
Συχνές ερωτήσεις για την ενδομητρίωση
1. Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα;
Πόνος στην περίοδο, χρόνιο άλγος στην πύελο, πόνος στην επαφή και δυσκολία στη σύλληψη.
2. Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται;
Κυρίως σε γυναίκες 25-40 ετών, ειδικά σε όσες έχουν οικογενειακό ιστορικό ή πρώιμη έναρξη περιόδου.
3. Επηρεάζει τη γονιμότητα;
Ναι, καθώς μπορεί να προκαλέσει απόφραξη σαλπίγγων ή φλεγμονώδες περιβάλλον που εμποδίζει τη γονιμοποίηση.
4. Υπάρχει τρόπος πρόληψης;
Όχι πλήρως, αλλά η έγκαιρη διάγνωση και η καλή παρακολούθηση μειώνουν τις επιπλοκές.
5. Τι να περιμένω μετά τη θεραπεία;
Βελτίωση της ποιότητας ζωής και των πιθανοτήτων για σύλληψη, αλλά απαιτείται διαρκής παρακολούθηση.
Για περισσότερα άρθρα σχετικά με τη γυναικεία υγεία, επισκεφθείτε την κατηγορία Health του PrimeLife.